"Νέοι και Ενωμένη Ευρώπη" ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ (άσκηση)

Έλληνες μετανάστες στο Λονδίνο!

Οι πρώτοι εκπρόσωποι του σύγχρονου μεταναστευτικού ρεύματος στη Βρετανία μιλούν για τις εμπειρίες τους εκεί

  Κρίση, λιτότητα, ύφεση, στρατιές ανθρώπων που ψάχνουν για δουλειά. Εικόνα καταθλιπτικά γνώριμη σε μια Ευρώπη που έχει γίνει η «σκοτεινή ήπειρος» των ανέργων. Η μαζική ανεργία απλώνεται σαν βαρύ, σκοτεινό σύννεφο. Από την Ελλάδα στην Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, περνάει μέσα από μέρη της Γαλλίας και της Βρετανίας, στην Ιρλανδία, την Ισλανδία και τις φτωχότερες γειτονιές στις σκανδιναβικές πόλεις. Και μέσα από την ανατολική περιφέρεια γυρίζει πάλι πίσω στην Ελλάδα.

  Στη χώρα μας και την Ισπανία, ένας στους δύο 20άρηδες δεν έχει δουλειά. Ακόμα και στους πλούσιους του Βορρά, ένας στους 13 νέους είναι άνεργος στη Γερμανία, ένας στους 11 στην Αυστρία και ένας στους 9 στις Κάτω Χώρες. Αυτά τα ποσοστά ανεργίας είναι τα υψηλότερα που έχουμε δει μετά το Κραχ. Και στη δεκαετία του 1930 ήταν κυρίως μεσήλικοι άνδρες που δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά, όχι νέοι και μορφωμένοι. Η σημερινή είναι μια «χαμένη γενιά», παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο φτώχειας και αποκλεισμού, αν και έχει πολλά προσόντα. Το πιο τρομακτικό; Ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξαν νέοι τόσο μορφωμένοι και ταυτόχρονα τόσο άνεργοι. Στην Ελλάδα το 30% έχει πτυχίο, στην Ισπανία το 40%.

  Και η ΕΕ τι κάνει για όλα αυτά; Την περασμένη εβδομάδα στο Παρίσι, στη δεύτερη Διάσκεψη Κορυφής για την ανεργία των νέων, οι ηγέτες ανακοίνωσαν ένα πακέτο 6 δισ. ευρώ για δύο χρόνια. Συνολικά, μέσω διάφορων εισφορών, είπαν ότι θα δαπανηθούν περίπου 40 δισ. ευρώ σε τρία χρόνια. Εξι δισ. ευρώ μπορεί να ακούγονται πολλά, αλλά αυτό μεταφράζεται σε μόλις 800 ευρώ το άτομο, αν τα χρήματα κατανεμηθούν ομοιόμορφα μεταξύ των 7,5 εκατομμυρίων ανέργων κάτω των 25 ετών σε όλη την ΕΕ. Έτσι αποφασίστηκε τελικά τα λεφτά να πάνε σε χώρες με ποσοστό ανεργίας των νέων πάνω από 25%, στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Γερμανία, Δανία και Αυστρία δεν θα πάρουν τίποτα. Ανακοινώθηκε επίσης η «Εγγύηση για τη Νεολαία», ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης που επιδιώκει να παρέχει σε όλους τους νέους κάτω των 25 ετών μια θέση εργασίας ή κατάρτισης εντός τεσσάρων μηνών από την εγγραφή τους στο ταμείο ανεργίας.

  Σταγόνα στον ωκεανό; «Μάλλον, αλλά αυτό που επίσης προβληματίζει είναι η σχιζοφρενική πλευρά της πολιτικής της ΕΕ σε αυτό το θέμα. Από τη μια πιέζει σκληρά για άγρια μέτρα λιτότητας εκείνα τα κράτη που έχουν το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας και από την άλλη τους υπόσχεται δωρεάν χρήματα για να λύσουν το πρόβλημα», λέει στο «Βήμα» ο Ντέιβιντ Κρίβανεκ, διευθυντής στο Open Democracy, ψηφιακό φόρουμ για τη δημοκρατική αλλαγή στη Βρετανία. «Η λιτότητα δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αντίθετα, αυξάνει την ανεργία επειδή αυξάνει τα ελλείμματα. Ο συνδυασμός μεγάλων διαρθρωτικών ελλειμμάτων, χρέους που υπερβαίνει το ΑΕΠ και διψήφιων ποσοστών ανεργίας μαζί με λιτότητα είναι επικίνδυνος για την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα», μας λέει η Άννα Σέρμπαν, γενική γραμματέας της ΜΚΟ European Development Platform. Για τη λεγόμενη γενιά των NEETs (Not in Employment, Education or Training: εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης), δηλαδή για 14 εκατ. νέους ηλικίας 15-29 ετών, διέξοδος φαντάζει η μετανάστευση, αλλά η πραγματικότητα κλείνει τον δρόμο στους περισσότερους.

 Βαλίτσες φτιάχνουν και πολλοί πτυχιούχοι που συχνά ξενιτεύονται για να εργαστούν σε κακοπληρωμένες δουλειές, με μερική ή και ανασφάλιστη απασχόληση. Είναι το λεγόμενο «brain drain», η φυγή των πιο μορφωμένων και δραστήριων σε αναζήτηση καλύτερης τύχης στο εξωτερικό. Πρώτη χώρα στη σειρά τής προτίμησής τους είναι η Βρετανία και ακολουθούν οι ΗΠΑ και η Γερμανία. «Ενα διδακτορικό με τον καφέ σας;» ρωτάει με πικρό χιούμορ ο «Independent». «Είναι αρκετές οι πιθανότητες ότι αυτός που θα σας τον σερβίρει θα έχει ένα υψηλού επιπέδου πτυχίο σε κάτι πιο ουσιαστικό από τον καφέ. Με τόσους αποφοίτους πανεπιστημίων να μεταναστεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο με την ελπίδα να βρουν δουλειά, αυτός που θα σας φέρει τον καπουτσίνο μπορεί να έχει διδακτορικό». «Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί νέοι Ευρωπαίοι αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι και απογοητευμένοι. Σε πρώτο στάδιο στρέφουν την οργή τους προς τους πολιτικούς, που τους έχουν συλλήβδην απορρίψει. Δεν ψηφίζουν και δεν πιστεύουν πια στις υποσχέσεις της ελεύθερης αγοράς. Η απόσταση από τον εξτρεμισμό και τη βία δεν είναι μεγάλη. ‘Ηδη βλέπουμε κοινωνικές αναταραχές και άνοδο των πολιτικών άκρων. Και αυτός είναι ένας κίνδυνος που οι δημοκρατίες και οι πολιτικοί στις Βρυξέλλες και παντού αλλού έχουν την υποχρέωση να αποτρέψουν», καταλήγει ο Κρίβανεκ.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ
«Παίρνω ψίχουλα για να τρώω και να βλέπω τηλεόραση» «Μισώ το σύστημά τους που μου δίνει ψίχουλα για να μπορώ να τρώω κάτι και να βλέπω τηλεόραση όλη μέρα. Κανένας δεν μου έδωσε ποτέ μια ευκαιρία» λέει ο Λούις Τζέιμς, 21χρονος λευκός Βρετανός που μεγάλωσε στις υποβαθμισμένες εργατικές κατοικίες των προαστίων του Λονδίνου, εκεί που 1 εκατομμύριο νεαροί ηλικίας 16-25 ετών είναι άνεργοι. Εισπράττει επίδομα ανεργίας 87 ευρώ κάθε δύο εβδομάδες και έχει σταματήσει να ψάχνει για δουλειά. Η μητέρα του, ταμίας σε σουπερμάρκετ, τα βγάζει πέρα μετά βίας για να ταΐσει τον Λούις και τα μικρότερα αδέλφια του. Πολλά βράδια κοιμούνται νηστικοί. 

ΙΤΑΛΙΑ
«Δεν ξέρω πια τι είμαι - ούτε έφηβη ούτε ενήλικη» «Το χειρότερο είναι όταν με ρωτάνε τι κάνω και δεν ξέρω τι να απαντήσω» λέει η Ιταλίδα Βέρα Μαρτινέλι, 33 ετών από την Μπολόνια. «Δεν είμαι έφηβη πια: είμαι παντρεμένη. Μεγάλωσα με τον φεμινισμό, δεν μπορώ να πω "είμαι νοικοκυρά". Και δεν είμαι ενήλικη, επειδή δεν έχω δουλειά. Δεν ξέρω πια τι είμαι». Έχει πτυχίο φιλολογίας, με μεταπτυχιακά στη Σορβόνη, και εργάστηκε σε ιδιωτικό σχολείο. Την απέλυσαν το 2011. Ζουν με τον μισθό του άνδρα της, που μειώθηκε πρόσφατα σε €900 τον μήνα. «Μας βοηθάνε και οι γονείς μου - για τους λογαριασμούς, την ασφάλεια του αυτοκινήτου, τέτοια πράγματα» λέει.

ΙΣΠΑΝΙΑ

«Είμαστε οι πιο μορφωμένοι και απελπισμένοι» «Οι γονείς μας δεν χρώσταγαν, είχαν δουλειά κι ένα πιάτο φαγητό κάθε μέρα στο τραπέζι» λέει ο 27χρονος Ινιάθιο Χ. από τη Μαδρίτη. «Όταν ήμουν μικρός μού έλεγαν: "Εμείς δεν μπορέσαμε να σπουδάσουμε επειδή δεν είχαμε λεφτά. Εσύ πρέπει να μορφωθείς για να ζήσεις καλύτερα". Έκανα ό,τι μου είπαν, και τώρα, με πτυχίο πανεπιστημίου, μεταπτυχιακό και προσόντα, είμαι άνεργος. Είμαστε η πιο μορφωμένη γενιά και η γενιά με τις λιγότερες ελπίδες στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας. Είναι κρίμα, αλλά δεν θα μπορέσουμε να ζήσουμε όπως ονειρεύονταν οι γονείς μας, όταν έφυγαν απ' το χωριό κι ήρθαν εργάτες στη Μαδρίτη».

Ντάνι Ντόρλινγκ

«Δύο γενιές θα έχουν σοβαρούς λόγους να αγανακτήσουν» «Τουλάχιστον 26 εκατομμύρια άνεργοι ψάχνουν για δουλειά, αυτή τη στιγμή σε όλη την Ευρώπη, την ώρα που στη Γερμανία και τη Βρετανία 2.500 χρηματιστές και τραπεζίτες κερδίζουν περισσότερα από 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο», λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Βρετανός Ντάνι Ντόρλινγκ, καθηγητής Ανθρωπογεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Με λίγα λόγια, μια σημαντική εξήγηση για την αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας των νέων και για τη μείωση των μισθών στο κάτω μέρος της κλίμακας είναι η διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας. Περί τους 150 χρηματιστές στη Γερμανία έχουν μισθό άνω του 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Εάν καθένας από αυτούς τους μισθούς καθοριζόταν σε ακριβώς 1 εκατ. ευρώ, τα χρήματα που θα εξοικονομούνταν από την πηγή αυτή και μόνο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για χιλιάδες νέους άνεργους στη χώρα», τονίζει. Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα πράγματα είναι χειρότερα. «Περισσότεροι από 2.400 τραπεζίτες βγάζουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Λίγοι άνθρωποι εργάζονται με αστρονομικούς μισθούς και πλουσιοπάροχα μπόνους. Πρόκειται για χρήματα που στο παρελθόν ήταν κατανεμημένα με πιο δίκαιο τρόπο. Μία από τις επιπτώσεις των χαμηλότερων μισθών στην κορυφή ήταν μικρότερη ανεργία στο κάτω μέρος των εισοδημάτων και μικρότερη ανεργία για όσους έμπαιναν για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας», λέει ο Ντόρλινγκ. «Έστω και μικρή διόρθωση της κατανομής των αμοιβών θα απελευθέρωνε αρκετά χρήματα για πλήρη απασχόληση πολλών νέων, αλλά μας λένε ότι οι νεαροί ενήλικοι θα είναι λιγότερο παραγωγικοί από μερικές χιλιάδες χρηματιστές, υψηλόμισθους του ιδιωτικού τομέα, και ελεύθερους επαγγελματίες που φοροδιαφεύγουν. Έτσι, τα εισοδήματα του πλούσιου πληθυσμού συνεχίζουν να αυξάνονται και εκατομμύρια άλλοι πρέπει να εργάζονται για λιγότερα χρήματα, σε σχέση με όσα έβγαζαν οι γονείς τους», τονίζει. Και καταλήγει: «Το άγχος, η κατάθλιψη, τα συναισθήματα αναξιότητας και αποτυχίας των ενήλικων παιδιών τους είναι η νέα πραγματικότητα για τους ευρωπαίους γονείς. Σύντομα θα υπάρξουν δύο γενιές με σοβαρούς λόγους να αγανακτήσουν».

Κλάους Τσίμερμαν «Απειλείται με κατάρρευση όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα»
«Νέες θέσεις εργασίας δεν δημιουργούνται με το πάτημα ενός κουμπιού, ούτε από τα προγράμματα έκτακτης ανάγκης που αποφασίζονται στις συνόδους κορυφής της ΕΕ», μας λέει ο Γερμανός Κλάους Τσίμερμαν, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Εργασίας (IZA) στη Βόννη. «Τα 6 δισ. ευρώ και η "Εγγύηση για τους Νέους" είναι σίγουρα καλοπροαίρετες ιδέες. Αλλά και οι δύο είναι προσωρινές και μάλλον ακατάλληλες για την επίτευξη βιώσιμων λύσεων. Θα ήταν ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι η εγγύηση αυτή θα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή επέκταση του αδιεξόδου. Με την ίδια λογική, τα δισεκατομμύρια ευρώ που διατίθενται στις πρωτοβουλίες για την απασχόληση των νέων θα οδηγήσουν σε μεγάλη απογοήτευση αν οι πολιτικοί δεν μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις ρίζες της κρίσης», λέει. Και εξηγεί: «Αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι μια αγορά εργασίας που θα χαρακτηρίζεται από κινητικότητα, ευελιξία και καινοτόμο επιχειρηματικότητα. Αλλά αυτοί ακριβώς είναι οι τομείς στους οποίους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει την εξουσία να υποχρεώσει τα κράτη - μέλη να εφαρμόσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Κάθε χώρα ξεχωριστά πρέπει να κάνει από μόνη της τη δουλειά της. Η Ισπανία, ας πούμε, έχει πολύ λίγες σχολές επαγγελματικής κατάρτισης. Στην Ελλάδα σχεδόν δεν υπάρχουν μεσαίες επιχειρήσεις πρόθυμες και ικανές να εκπαιδεύσουν νέους εργαζομένους». Η νεολαία σε όλη την Ευρώπη χρειάζεται σταθερή, πρακτική επαγγελματική εκπαίδευση.«Η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Αυστρία έχουν κάνει βήματα με το μοντέλο της "διπλής κατάρτισης" που συνδυάζει σχολές επαγγελματικής εκπαίδευσης με μαθητείες σε επιχειρήσεις. Προς το παρόν, η βαθιά οικονομική κρίση στην Ευρώπη έχει ένα ανθρώπινο πρόσωπο -της νεολαίας που αισθάνεται ότι της κλέβουν το μέλλον της. Περισσότεροι από 7 εκατομμύρια νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δουλεύουν, ούτε σπουδάζουν ούτε καταρτίζονται. Αυτό είναι κάτι περισσότερο από μια κοινωνικά εκρηκτική κατάσταση. Αν η νέα γενιά γυρίσει την πλάτη από απόγνωση στην "ευρωπαϊκή ιδέα", απειλείται με κατάρρευση όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα», προειδοποιεί ο Τσίμερμαν.

Πουλιόπουλος Γιώργος, ΤΟ ΒΗΜΑ

Γ.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Στο πλαίσιο συνδιάσκεψης του Ευρωκοινοβουλίου Νέων, ως εκπρόσωποι της χώρας μας, σας δίνεται η δυνατότητα να μιλήσετε για το μέλλον της Ευρώπης. Στην ομιλία που θα εκφωνήσετε (500-600 λέξεις) διατυπώστε με σαφήνεια τις ιδέες σας για τις αλλαγές που θα πρέπει να επέλθουν -και με τη συμβολή ιδίως εσάς των νέων- ώστε να χτιστεί πιο στέρεο το οικοδόμημα της Ενωμένης Ευρώπης. Τονίστε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να στηρίξει τους νέους ανθρώπους στον τομέα της εργασίας.