Η κατά Σπινόζα τέχνη της ευτυχίας

6.11.2013 | 15:04 

Η κατά Σπινόζα τέχνη της ευτυχίας 

Ο Μπαλταζάρ Τομάς αναλαμβάνει να ανανεώσει την ανάγνωση του φιλοσόφου. 

ΣΧΟΛΙΟ (1) 

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ 269   

Χωρίς τη συμβολή των συναισθημάτων η νόηση αδυνατεί να λειτουργήσει. Οπότε η ρήση του Σπινόζα έχει μεγάλο κύρος: ούτε να γελάμε ούτε να κλαίμε, αλλά να καταλαβαίνουμε. Με άλλα λόγια, σκοπός δεν είναι η αφηρημένη και θεωρητική κατανόηση της συναισθηματικής μας ζωής αλλά να καταστήσουμε νοητά τα αισθήματα και συναισθηματική τη νόησή μας. Κατά τον συγγραφέα Τομάς, που ανανεώνει κατά έναν τρόπο την ανάγνωση του Σπινόζα, θα μπορούσαμε να συσχετίσουμε κάθε συναίσθημα τη στιγμή που το βιώνουμε με κάποιο χρώμα, θεωρώντας το μπλε, κόκκινο, πράσινο, γκρίζο ή μαύρο. Μάλιστα, μπορούμε να αφιερώσουμε χρόνο για να οπτικοποιήσουμε κάθε συναίσθημα, ώστε να είμαστε πιο διεισδυτικοί στο αισθάνεσθαι. Ενάντια, λοιπόν, στις θέσεις του Καρτέσιου, ο Σπινόζα αρέσκεται στην απλή θέση: πες μου ποιον αγαπάς, να σου πω πώς είσαι...   Αγαπώ, γράφει ο Τομάς, σημαίνει ακόμα ότι δίνομαι στον άλλον, στις περιστάσεις, στις αστάθειες των διαθέσεων των άλλων ή του μετεωρολογικού δελτίου... Σημαίνει ακόμα –και, δυστυχώς, σχεδόν πάντα– να πέφτω έξω ως προς τις αιτίες της αγάπης, ως προς την προέλευση της χαράς, και να προσκολλώμαι ως κάτι που με θλίβει μάλλον, παρά με χαροποιεί. Αγαπώ σημαίνει «πιστεύω» ότι κάτι μου δίνει χαρά, έστω κι αν στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Πράγματι, το ανθρώπινο ον δεν μπορεί να είναι η μόνη αιτία της χαράς του, γιατί δεν είναι ούτε η αιτία της ύπαρξής του: υπάρχει χάρη σε ένα δίκτυο συνθηκών που το έκαναν να γεννηθεί, που το τρέφουν, το στηρίζουν και το εμπνέουν. Γενικά, η αγάπη είναι το συναίσθημα που προσιδιάζει στον άνθρωπο και τον καθορίζει ως άτομο. Τι άλλο έκαναν οι συγκαιρινοί του Σπινόζα; Κατά τον Μολιέρο, ο φιλάργυρος ορίζεται από την αγάπη για το χρήμα, ο φιλόδοξος από την αγάπη για τη δόξα, ο λαίμαργος για το φαγητό, ο φιλήδονος για τις σαρκικές απολαύσεις.   Πέραν της αγάπης, η επιθυμία είναι το γνώρισμα που μας χαρακτηρίζει περισσότερο από καθετί άλλο: οι άνθρωποι είναι καμωμένοι από επιθυμία. Δικαιολογημένα, λοιπόν, διαβάζουμε στην Ηθική [μεταφρασμένη έξοχα από τον Ευάγγελο Βανταράκη, (εκδ. Εκκρεμές)] ότι η επιθυμία είναι η ίδια ουσία του ανθρώπου στον βαθμό που καθορίζεται από οιοδήποτε έναυσμα τον ωθεί να κάνει κάτι. Η γνώση είναι καταρχάς επιθυμία αλήθειας, η λογική επιθυμία συνοχής, η ηθική επιθυμία καλοσύνης. Άρα, η επιθυμία είναι η ουσία του ανθρώπου. Εξ αυτού επάγεται ότι ο Σπινόζα μας μαθαίνει πως επιθυμώ δεν είναι άλλο από το να είμαι ο εαυτός μου, από το να θέλω να είμαι ό,τι ήδη είμαι. Αυτό που επιθυμούμε είναι να είμαστε ο εαυτός μας...   Η θέση του Σπινόζα είναι εξόχως περίπλοκη. Μολονότι αντιλαμβανόμαστε την ψυχή και το σώμα ως δύο ξεχωριστά πράγματα, η εμπειρία του σώματος διαφέρει όντως ριζικά από την εμπειρία της ψυχής. Ενώ το σώμα εκτείνεται μέσα στον χώρο και χαρακτηρίζεται από τις διαστάσεις, την κίνηση, το βάρος του, οι σκέψεις μας δεν έχουν ούτε χωρητικότητα ούτε ποσότητα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η ψυχή και το σώμα –η σκέψη και η ύλη– δεν είναι μία και η αυτή ουσία. Πνεύμα και σώμα είναι οι δύο πλευρές μίας και μόνης πραγματικότητας. Ό,τι παράγεται μέσα στο σώμα παράγεται και μέσα στο πνεύμα, ό,τι βιώνει το σώμα το σκέπτεται το πνεύμα και αντιστρόφως. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι ο Σπινόζα θεωρεί πως η ψυχή μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ιδέα του σώματος, η συνείδηση δηλαδή του τι συμβαίνει στο σώμα. Αν η ψυχή καταγράφει και σχηματίζει μια ιδέα του τι συμβαίνει στο σώμα μας, πώς θα μπορούσε αυτή η συνείδηση να είναι ψευδής;   Ο φαύλος κύκλος είναι προφανής. Γνωρίζουμε τον εαυτό μας μόνο μέσα από την επαφή με τον εξωτερικό κόσμο, ωστόσο οδηγούμαστε προς τον εξωτερικό κόσμο, ξαναπέφτουμε στον εαυτό μας. Και η εμπειρία του εαυτού μας στην οποία μας οδηγούν τα εξωτερικά γεγονότα δεν μας βοηθά να τον γνωρίσουμε πραγματικά. Παρόμοια, οι ίδιες μας οι συναισθηματικές αντιδράσεις δεν μας μαθαίνουν τι είναι αυτό που τις προκαλεί.   Ο Σπινόζα δεν διστάζει να προτείνει έναν μεγάλο κατάλογο με τις συναισθηματικές περιπλανήσεις μας, μια σχολαστική αποδόμηση του μηχανισμού των παθών μας. Μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια επιδημιολογία των συναισθηματικών επηρειών μας: οι συναισθηματικές επήρειες είναι μεταδοτικές, μεταδίδονται από το ένα πράγμα στο άλλο, από το ένα πρόσωπο στο άλλο, σύμφωνα με τους μηχανισμούς της γειτνίασης, της ομοιότητας, της συναισθηματικής μίμησης, της ανάγκης για αμοιβαιότητα και της ενίσχυσης των παθών μέσω των αντιθέτων τους. Αγαπάμε ένα πρόσωπο επειδή μοιάζει με κάποιο άλλο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το νέο πρόσωπο διαθέτει πράγματι την ιδιότητα που μας είχε κάνει να αγαπήσουμε το πρώτο. Το ίδιο ισχύει για το μίσος. Επειδή κάποιος μας ενέπνευσε μίσος, κατόπιν μισούμε όσους έχουν κοινό χαρακτηριστικό με ένα άλλο πρόσωπο, και ας μη διαθέτουν εκείνο που είχε γεννήσει το μίσος μας.   Όταν μιλάμε για «ομοιότητα», πιστεύουμε μήπως ότι είναι απόλυτη; Δεθήκαμε με κάποιον λόγω του χιούμορ του και κατόπιν φρονούμε ότι αγαπάμε πρόσωπα που ντύνονται όπως εκείνος, που έχουν την ίδια θρησκεία ή το ίδιο επάγγελμα... Παρά τη φαινομενική ομοιότητα, στην πραγματικότητα μάς είναι αδιάφορο. Αλλά υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο. Ένα πράγμα μπορεί να μοιάζει με κάτι που αγαπήσαμε και συνάμα με κάτι που μισήσαμε. Όπως το ζώο που βλέπει το δόλωμα ή την παγίδα και νομίζει ότι είναι τροφή, ενώ στην πραγματικότητα θα γίνει η αιτία του θανάτου του. Υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουμε ότι αντιστοιχούν στην εικόνα που έχουν φτιάξει για την ευτυχία, αλλά η συμπεριφορά τους μπορεί να μας κάνει δυστυχισμένους. Αυτήν τη διχαστική κατάσταση μεταξύ αγάπης και μίσους, χαράς και λύπης, ο Σπινόζα την αποκαλεί «ταλάντευση της ψυχής».     Balthasar Thomass - Ο Σπινόζα και η τέχνη της ευτυχίας. Μτφρ.: Έφη Κορομηλά. Εκδόσεις Μελάνι. Σελ.: 210. Τιμή: €14,00 Για τον καταθλιπτικό το μέγα δράμα είναι η κατάθλιψη ελλείψει ενός συνολικού σκοπού ζωής. Τυχαία, μήπως, νοσταλγεί δραματικά την αρχαϊκή θέαση του κόσμου; Η απάντηση του Σπινόζα θα του φανεί αρκετά ωμή: η ζωή δεν έχει να παίξει κανέναν προκαθορισμένο ρόλο. Ο Θεός δεν είχε ουδεμία πρόθεση όταν δημιούργησε τον κόσμο, δεν ζήτησε τίποτε από τον άνθρωπο και δεν αναμένει τίποτα. Απλοποιώντας, τρόπον τινά, τα πράγματα, καταλήγουμε στο ότι σκοπός κάθε πράγματος είναι να είναι αυτό που είναι. Τίποτα δεν έχει τελεολογία εκτός εαυτού, ο σκοπός του κάθε πράγματος βρίσκεται εντός του – κάθε πράγμα είναι αφ' εαυτού ο σκοπός του.   Τότε, πώς εξηγείται η κούραση «του να είσαι Εσύ;». Αρχικά, κουραζόμαστε να είμαστε αυτό που είμαστε. Η προσπάθεια να γίνουμε κάτι άλλο για να ανταποκριθούμε στο πρότυπο τελειότητας καταλήγει να μας κουράσει κι αυτή με τη σειρά της. Έτσι, εμφανίζεται ο φαύλος κύκλος.   Η θλίψη, γράφει ο Τομάς, δεν μας διδάσκει τίποτα. Παράδοξο συμπέρασμα αρχικά, όταν μάλιστα οι περιστάσεις μας συντρίβουν χωρίς να μπορούμε να αμυνθούμε. Ωστόσο, το ζήτημα είναι να καταλάβουμε αν η αυτοκτονία εκπηγάζει από τον βαθύτερο εαυτό μας, με άλλα λόγια αν αυτοκτονούμε από την ίδια τη φύση μας. Ορθά ο Σπινόζα φρονεί ότι η πορεία μιας οδύνης δεν είναι κατάδυση προς τα βάθη του εγώ μας, απεναντίας είναι υποταγή σε όλα όσα μας είναι ξένα, όλα όσα αντιτίθενται στη ζωτική μας ενέργεια και τη μετριάζουν. Άρα, η γνώση της λύπης δεν ταυτίζεται με τον εαυτό μας απλώς και μόνο επειδή είναι μια γνώση αντίθετη προς το εγώ μας. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι η λύπη είναι γνώση του εαυτού μας απλώς και μόνο επειδή είναι μια γνώση αντίθετη προς εμάς.   Ο Σπινόζα βρίσκεται πολύ κοντά στον αθεϊσμό. Κατά την κρίση του, ο άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε κατ' εικόνα του Θεού και ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε στα μέτρα του ανθρώπου. Αυτή την πίστη, που τη βρίσκουμε στον χριστιανισμό, στον ιουδαϊσμό και στο Ισλάμ, είναι όντως μία από τις χειρότερες ψευδαισθήσεις που αιχμαλωτίζουν και αλλοτριώνουν τους ανθρώπους. Αυτός είναι ο λόγος που οσάκις ο Σπινόζα κάνει λόγο για τις θρησκείες, χρησιμοποιεί τον όρο δεισιδαιμονία. 

Πηγή: www.lifo.gr

"Ο άνθρωπος που δρα - καλές έξεις και καλή τύχη" (γ)

Ανάμεσα σ' αυτά τα αγαθά της τύχης είναι τα πράγματα που εξαρτώνται από το φυσικό περιβάλλον και από την κοινωνία στην οποία γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και ζούμε. Ο Αριστοτέλης δεν μας αφήνει ούτε στιγμή να ξεχάσουμε ότι είμαστε ζώα κοινωνικά καθώς και φυσικοί οργανισμοί. Το να έχουμε μια καλή οικογένεια και να ζούμε σε μια καλή κοινωνία είναι τόσο σημαντικό όσο το να ζούμε σε καλό κλίμα και να έχουμε καλόν αέρα, καλό νερό και άλλους φυσικούς πόρους στη διάθεσή μας.

Ως εδώ έχουμε εξετάσει την επιδίωξη της ευτυχίας σαν να ήταν μια υπόθεση ατομική, σαν να ήταν κάτι που ο καθένας μας θα μπορούσε να το κάνει μόνος του, χωρίς καθόλου να πάρει υπόψη του τους άλλους.Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να ζήσουμε καλά μέσα σε απόλυτη μοναξιά, πρέπει να σκεφτούμε τι οφείλουμε να κάνουμε για να ζούμε καλά μαζί με άλλους. Πρέπει επίσης να σκεφτούμε τι μπορούν και οφείλουν να κάνουν οι άλλοι ώστε να μας βοηθήσουν στην προσπάθειά μας να ζήσουμε μια καλή ζωή.

(συνεχίζεται....)

απόσπασμα από το βιβλίο:

Ο Αριστοτέλης για όλους

Δύσκολος στοχασμός σε απλοποιημένη μορφή

Adler Mortimer

Πρόγραμμα Πανελλαδικών Εξετάσεων

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΓΕΛ)ΚΑΙ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΛ(ΟΜΑΔΑ Β΄) ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

                              

ΗΜΕΡΑ	ΗΜΕΡ/ΝΙΑ	ΜΑΘΗΜΑ	ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ	28-5-2014	-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ	ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ	30-5-2014	-ΒΙΟΛΟΓΙΑ -ΦΥΣΙΚΗ -ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ -ΙΣΤΟΡΙΑ	ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΑ	2-6-2014	-ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ -ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)
ΤΕΤΑΡΤΗ	4-6-2014	-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -ΒΙΟΛΟΓΙΑ -ΧΗΜΕΙΑ – ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ -ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝ/ΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ	6-6-2014	-ΛΑΤΙΝΙΚΑ -ΧΗΜΕΙΑ -ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ -ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝ/ΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)
ΤΡΙΤΗ	10-6-2014	-ΙΣΤΟΡΙΑ -ΦΥΣΙΚΗ	ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)
ΠΕΜΠΤΗ	12-6-2014	-ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ	ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ

        ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α΄) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β)

ΗΜΕΡΑ	ΗΜΕΡ/ΝΙΑ	ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΠΕΜΠΤΗ	29-5-2014	-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΡΙΤΗ	03-6-2014	-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ι
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ	13-6-2014	-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ -ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ -ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ -ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ -ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΙΙ
ΣΑΒΒΑΤΟ	14-6-2014	-ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΙΙ -ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ -ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ -ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ -ΑΝΘΟΚΗΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ -ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ
ΔΕΥΤΕΡΑ	16-6-2014	-ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΕΩΝ -ΔΟΜΗΜΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ -ΑΓΩΓΗ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ -ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ -ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ
ΤΡΙΤΗ	17-6-2014	-ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ ΙΙ -ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΙΙ -ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ -ΑΡΧΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ -ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ	18-6-2014	-ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ -ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ -ΜΗΧΑΝΕΣ ΠΛΟΙΟΥ Ι -ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ -ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΠΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ	19-6-2014	-ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ -ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ -ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΨΥΞΗΣ -ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ ΙΙ -ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΦΟΡΤΙΩΝ

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (A)

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

(ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ)

ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΜΕ ΤΥΧΑΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΑΥΞΟΝΤΑ ΑΡΙΘΜΟ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΟΡΓΑΝΩΘΕΙ

ΣΕ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ. ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΧΡΗΣΤΙΚΕΣ, ΑΦΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ.

Περίοδος ονομάζεται το κομμάτι του λόγου που αρχίζει και τελειώνει σε ισχυρό σημείο στίξης (τελεία, ερωτηματικό, θαυμαστικό). Όταν στην αρχή ή στο τέλος έχουμε άνω τελεία, μιλάμε τώρα πια για  ημιπερίοδο. Σε κάθε περίοδο ή ημιπερίοδο ισχύουν δύο βασικά αξιώματα. Το ένα μας λέει ότι έχουμε τόσες προτάσεις όσα είναι και τα ρήματα και το δεύτερο ότι μια από τις προτάσεις αυτές θα είναι σίγουρα κύρια. Οι άλλες μπορεί να είναι κύριες ή δευτερεύουσες ανάλογα με το πώς συνδέονται προς την κύρια.
Σε κάθε περίοδο ή ημιπερίοδο έχουμε τόσες προτάσεις όσα είναι και τα ρήματα. Μερικές φορές όμως οι προτάσεις μπορεί να είναι είτε λιγότερες είτε περισσότερες από τα ρήματα. Περισσότερες είναι:

α) όταν κάποιο ρήμα παραλείπεται γιατί εννοείται πολύ εύκολα, και

β) όταν έχουμε προτάσεις απαρεμφατικές(απαρέμφατο αντί για ρήμα).

Σε κάθε περίοδο ή ημιπερίοδο θα υπάρχει οπωσδήποτε μια πρόταση κύρια. Οι άλλες, μπορεί να είναι κύριες ή δευτερεύουσες, ανάλογα με το πώς συνδέονται προς την κύρια.

Συχνότερες χρήσεις του ὡς:

α) Μας δίνει πολλών ειδών δευτερεύουσες προτάσεις. Βέβαια το τι πρόταση θα έχουμε κάθε φορά εξαρτάται από τα συμφραζόμενα και τη σημασία του ὡς.

β) Συνοδεύει μετοχές, οπότε θα είναι δύο ειδών:α) αιτιολογικές με υποκειμενική αιτιολογία, και β) τελικές, οπότε φυσικά θα είναι και σε χρόνο μέλλοντα.

γ) Επιτείνει υπερθετικούς βαθμούς, π.χ. ὡς τάχιστα, ὡς κάλλιστα.

δ) Σαν πρόθεση, μας δίνει εμπρόθετους προσδιορισμούς που δηλώνουν το τοπικό ή το χρονικό τέρμα.

ε) Με αριθμητικά, έχει τη σημασία του περίπου, π.χ. Ἀπέθανον ὡς πεντακόσιοι (σκοτώθηκαν περίπου πεντακόσιοι).
1. Η γενική του περιεχομένου εξαρτάται μόνο από ουσιαστικά.

2. Η γενική που εξαρτάται από επίθετα είναι γενική αντικειμενική.

3. Όταν ένας προσδιορισμός, αντί να συμφωνεί συντακτικά με τον όρο στον οποίο αναφέρεται λογικά, συμφωνεί με κάποιον άλλο όρο, τότε το φαινόμενο λέγεται σχήμα υπαλλαγής.

4. Οι προσωπικές αντωνυμίες προσδιορίζονται κατά κανόνα από παραθέσεις.

5. Όταν από ένα ρήμα εξαρτώνται δύο ή περισσότερα αντικείμενα, αλλά δεν στέκονται όλα ως λογικά αντικείμενα του ρήματος, τότε εννοούμε και ένα άλλο ρήμα για τα αντικείμενα αυτά. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε σχήμα κατά ζεύγμα (το ρήμα που εννοούμε ονομάζεται ρήμα κατά ζεύγμα στο ήδη υπάρχον ρήμα). Παράδειγμα: ἡ πόλις γέμει θυμιαμάτων, παιάνων καὶ στεναγμάτων. Με ρήμα κατά ζεύγμα: ἡ πόλις γέμει θυμιαμάτων, ἀντηχεῖ παιάνων καὶ στεναγμάτων.

6. Όταν το κατηγορούμενο είναι ουσιαστικό και βρίσκεται κοντά στο ρήμα, το ρήμα ενδέχεται να συμφωνεί με το κατηγορούμενο ως προς τον αριθμό, κι όχι με το υποκείμενο. Το φαινόμενο ονομάζεται έλξη του αριθμού του ρήματος από το κατηγορούμενο.

7. Στα αρχαία ελληνικά, ο συγγραφέας συχνά χρησιμοποιεί ρήμα προσωπικό εκεί που θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει απρόσωπο. Σ’ αυτήν την περίπτωση το υπάρχον απαρέμφατο είναι αντικείμενο του προσωπικού ρήματος και όχι υποκείμενο. Αυτό γίνεται για να δοθεί έμφαση στο υποκείμενο του ρήματος. Στην απόδοση όμως στα νέα ελληνικά, μεταφράζουμε το ρήμα ως απρόσωπο.

8. Οι προτάσεις που εισάγονται με τους συνδέσμους ἐπεί, ἐπειδὴ είναι δευτερεύουσες χρονικές ή αιτιολογικές. Χρονικές είναι συνήθως, όταν το ρήμα τους είναι ιστορικού χρόνου.

9. Μια πλάγια πτώση, όταν προσδιορίζει ουσιαστικό ή επίθετο σε διαφορετική πτώση απ’ αυτό, είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός, αλλά όταν προσδιορίζει ρηματικό τύπο και δεν είναι αντικείμενό του, είναι επιρρηματικός προσδιορισμός απλής πλάγιας πτώσης.

10. Όταν μια αναφορική αντωνυμία εισάγει πλάγια ερωτηματική πρόταση, τότε μεταφράζουμε την αντωνυμία ως ερωτηματική.

Μεσσιανισμός Έκθεση-Έκφραση Γ' Λυκείου

Η λέξη εμφανίζεται στα τέλη του 19^ου αι. και αποτελεί μεταφορά στην ελληνική του γαλλικούmessianisme (-isme =-ισμός), που σχηματίστηκε από την ελληνιστική λέξη Μεσσίας (< εβρ.masiah= χρισμένος με λάδι).

Η πίστη  στην ύπαρξη ή στη μελλοντική παρουσία ενός «μεσσία» - Υπερανθρώπου, ενός σωτήρα σε θρησκευτικό και κατ’ επέκταση σε εθνικό, πολιτικό ή κοινωνικό επίπεδο, δηλ. σ’ ένα πρόσωπο με εξαιρετικές ικανότητες (= «χαρισματικό ηγέτη»), το οποίο, όπως πιστεύεται, θα λυτρώσει το λαό ή το έθνος από τα προβλήματά του.

Ο μεσσιανισμός δεν περιορίζεται στη θρησκεία. Διαποτίζει ως αντίληψη  και ως προσδοκία (= μεσσιανική νοοτροπία, μοιρολατρική τάση) τον πολιτικό και κοινωνικό βίο κάποιων λαών, κατεξοχήν της Ανατολής, η ζωή (κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική) των οποίων παρουσιάζεται  συχνά  τραγικά υποδεέστερη.

Δημιουργεί άτομα ανασφαλή και ψυχολογικά εξαρτημένα, άβουλα, πειθήνια όντα - δηλ. «υπηκόους» και όχι «ενεργούς πολίτες» - ευνοεί την επικράτηση αυταρχικών – ολοκληρωτικών καθεστώτων, αδρανοποιεί τη σκέψη και την κριτική στάση και, κατ’  αυτό τον τρόπο, υποβιβάζει την αξία και αυτονομία του ανθρώπου ως ελεύθερου και αυτεξούσιου όντος.

από την άσπρη λέξη