Συγχαρητήρια στα παιδιά της Γ' Λυκείου για τις προσπάθειες που κατέβαλλαν όλον αυτόν τον καιρό στο μάθημα της Έκθεσης, που δεν έχαναν ούτε μία ώρα μαθήματος και που με ανέχτηκαν! Καλή συνέχεια και καλά αποτελέσματα! 

Θα τα ξαναπούμε για  στη θάλασσα!!!

Φιλικά,

Όλγα Ιωαννίδη

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2014 (ΕΠΑΛ)

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A΄)

ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2014

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΗΜΕΡΗΣΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ένα σημαντικό πρόβλημα του καιρού μας είναι η μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας, ιδίως των νέων. Σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στην έλλειψη υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος, στην απουσία διαπαιδαγώγησης και παραδείγματος που να εμπνέει πίστη στις ηθικές αξίες και να τους δίνει υγιείς στόχους και ιδανικά, στην ανεργία, στη χρήση ναρκωτικών και στην έκθεση σε μια υποκουλτούρα βίας, μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. […]1

Η αύξηση της εγκληματικότητας και παραβατικότητας των νέων έχει επιβεβαιωθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως μαρτυρούν στοιχεία στατιστικών ερευνών και μελετών.

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού στο περιοδικό Time χαρακτηριστικά αναφέρεται: «[…] Πρέπει να αναρωτηθούμε τι θα κάνουμε εμείς η ενήλικη κοινότητα; Ναι, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να σταματήσει “να πουλάει βία” στα παιδιά. Ναι, η βιομηχανία όπλων πρέπει να σταματήσει ν’ αγωνίζεται να κάνει τα όπλα προσιτά σε όλους. Ναι, οι πολιτικοί χρειάζεται να δουν αυτά τα θέματα με μία ειλικρινή και διακομματική προσπάθεια και όχι απλά ως μέσα αντιπαράθεσης στις κομματικές εκστρατείες. Και ναι, τα ΜΜΕ πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να χρησιμοποιούν τις τραγωδίες για εντυπωσιακούς τίτλους. Αλλά και τι μερίδιο ευθύνης θ’ αναλάβουμε εμείς τα άτομα;» Κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι καλούνται να ερμηνεύσουν το φαινόμενο αναζητώντας τα αίτια της εγκληματικότητας. […] Γάλλοι κοινωνιολόγοι που ερεύνησαν το πρόβλημα της βίας στα σχολεία, επισημαίνουν ότι η λύση πρέπει ν’ αναζητηθεί στην «αποκατάσταση της λειτουργίας των θεσμών» και όχι τόσο στα μέτρα επιτήρησης. Βασικές αιτίες θεωρούνται: τα οικονομικά προβλήματα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η ανασφάλεια στον τομέα της εργασίας και οι ολοένα διογκούμενες ανισότητες.

Ιωάννης Π. Τσαχαγέας, 2006, «Η ανθρωπότητα σε κρίση θεσμών και αξιών», Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα (Διασκευή).

1 Το σύμβολο […] σημαίνει ότι παραλείπεται κείμενο.

ΘΕΜΑΤΑ

Α1.Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (80 -100 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παρακάτω περιόδου: «Ναι, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να σταματήσει “να πουλάει βία” στα παιδιά».

Μονάδες 10

Β2. α. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειμένου: «Ένα σημαντικό … τηλεόραση» και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(Μον. 4)

β. Να γράψετε τα δομικά μέρη της ίδιας παραγράφου.

(Μον. 6)

Μονάδες 10

Β3. α. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: σημαντικό, απουσία, ενήλικη, σταματήσει, ανασφάλεια.

(Μον. 5)

β. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: πίστη, στόχους, αναφέρεται, μερίδιο, ερμηνεύσουν.

(Μον. 5)

Μονάδες 10

Β4. α. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των σημείων στίξης (εισαγωγικά) στις παρακάτω περιπτώσεις:

- «Πρέπει να αναρωτηθούμε … εμείς τα άτομα;»,

- «να πουλάει βία».

(Μον. 2)

β. Να εντοπίσετε στο κείμενο μία έκφραση με μεταφορική σημασία.

(Μον. 3)

Μονάδες 5

Γ1. Σε ένα άρθρο 400-500 λέξεων που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, να αναφέρετε μορφές ενδοσχολικής βίας που γνωρίζετε και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.

Μονάδες 40

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2014 (ΓΕΛ)

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 

ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄) 

ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: 

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 

ΚΕΙΜΕΝΟ 

 Η «ανθρωπιά» είναι μια λέξη του καιρού μας, ένας όρος κοινόχρηστος, ένα νόμισμα που κυκλοφορεί σ’ όλα τα χέρια, γιατί συμβαίνει η ανταλλακτική του αξία να είναι πολύ μεγάλη.  Και με την «ανθρωπιά» εννοούμε, φυσικά, τη συμπόνια, τη συμμετοχή, με τον ένα ή τον άλλο  τρόπο, στο πάθος του γείτονα. Και όχι μόνο του γείτονα. Του κάθε ανθρώπου. Άλλοτε χρησιμοποιούσαν τον όρο «ανθρωπισμός». Έλεγαν: «αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής» και με τούτο εσήμαιναν μια προσωπικότητα που ξοδευόταν ολόκληρη για να κάμει το καλό. Ο Ντυνάν, για παράδειγμα, ο ιδρυτής του «Ερυθρού Σταυρού», υπήρξε ένας τέτοιος ανθρωπιστής. Πέρα απ’ ό,τι θα μπορούσε να ενδιαφέρει αποκλειστικά το άτομό του, εσυλλογίσθηκε τους ανθρώπους που έπασχαν, έξω από διάκριση φυλής και θρησκείας, «εν πολέμω και εν ειρήνη».

Ο «ανθρωπιστής», ένας άνθρωπος με σπουδαίες ικανότητες, που αναλίσκεται με ειλικρίνεια, χωρίς υστεροβουλία, ακόμη και χωρίς τη θεμιτή, επιτέλους, από πολλές απόψεις, επιθυμία της υστεροφημίας, υπήρξε, για πολλούς αιώνες, ένα θαυμάσιο ιδανικό, που οι προγενέστεροι το επρόβαλλαν στους μεταγενέστερους. Ακόμη τότε η «ανθρωπιά», μολονότι δεν έπαυε να είναι κοινή απαίτηση, δεν είχε καταντήσει κοινόχρηστος όρος. Ήταν η σπάνια, η υψηλή παρουσία, όπου μόνο μερικές εκλεκτές φύσεις κατόρθωναν να φτάσουν. Και ακόμη, μια καθημερινή άσκηση που ο καθένας την επιθυμούσε για τον εαυτό του, θεωρώντας την αυτονόητο χρέος του, χωρίς να συλλογίζεται ότι θα μπορούσε και διαφορετικά να την αξιοποιήσει. 

 Το γεγονός ότι η απαίτηση της «ανθρωπιάς» έχει γίνει κοινός τόπος σήμερα δεν είναι χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Δείχνει πως η οικουμενική ψυχή αισθάνεται βαθύτερα την ταλαιπωρία του ανθρώπου και αναζητεί διέξοδο. 

 Περιττό να προστεθεί πως και η ανθρωπιά, καθώς κι ένα σωρό άλλοι όροι, έχει υποστεί τρομακτικές διαστρεβλώσεις. Όποιος είπε πως οι ιδέες είναι καθώς τα υγρά, που παίρνουν το σχήμα του μπουκαλιού τους, είχε, βέβαια, πολύ δίκιο. Και με τους όρους το ίδιο συμβαίνει. Αλλάζουν νόημα, αλλάζουν απόχρωση, κατά τον τρόπο που τους μεταχειρίζεται κανείς και κατά τον σκοπό που επιδιώκει χρησιμοποιώντας τους. Έτσι, μπορούμε να μιλούμε όλοι για ανθρωπιά, αλλά να εννοούμε ολωσδιόλου διαφορετικό πράγμα ο καθένας. 

 Έπειτα, ένας όρος, μια λέξη, μια έκφραση, που βρίσκεται ολοένα στο στόμα μας, σιγά σιγά φτωχαίνει, αδειάζει, αποστεώνεται, αυτοακυρώνεται. Φοβούμαι πως ίσια ίσια αυτό έχει συμβεί με την ανθρωπιά. Αρκεί μια ματιά ολόγυρά μας, για να το νιώσουμε καλύτερα τούτο. Η καθημερινή ζωή ολοένα και περισσότερο χάνει τη θαλπωρή, τη γλυκιά ζεστασιά της. Είναι ένας χειμώνας χωρίς αλκυονίδες. Η «καλημέρα», αυτό το χαρούμενο άνοιγμα παραθύρου προς τον αίθριο ουρανό, μεταβάλλεται σιγά σιγά σε μορφασμό. Η ανθρώπινη λαιμαργία, η δίψα της ευζωίας δεν αφήνει τόπο για ευγενικά αισθήματα. Κάτι περισσότερο: τα ευγενικά αισθήματα θεωρούνται ξεπερασμένα. 

 Λησμονούμε, ωστόσο, πως η ανθρωπιά είναι κυριότατα βούληση, δεν είναι γνώση, δεν είναι μόνο γνώση. Και δεν είναι λόγος, είναι πράξη. Είναι ένας ολόκληρος εσωτερικός κόσμος, στην τελείωσή του, που ακτινοβολεί παντού. Η ανθρωπιά αποκλείει τη μισαλλοδοξία, την καταφρόνηση του άλλου ανθρώπου· είναι επιεικής και ήπια. Περιέχει πολλή συγκατάβαση και πολλή κατανόηση. Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία. Δεν βρίσκεται στραμμένη προς ένα μονάχα σημείο του ορίζοντα. Εκείνος που είναι αληθινά ανθρώπινος δεν μπορεί παρά να είναι, σε κάθε περίσταση, ανθρώπινος. Η ανθρωπιά δεν είναι επάγγελμα, δεν είναι όργανο αυτοπροβολής και επιτυχίας. Είναι απάρνηση. Πρέπει πολλά ν’ αρνηθείς, για να κερδίσεις τα ουσιωδέστερα. Αλλά δεν είναι και παθητική κατάσταση. Ολωσδιόλου αντίθετα, αποτελεί μορφή αδιάκοπης ενέργειας. Είναι πολύ ευκολότερο να γίνεις «μέγας ανήρ» παρά να γίνεις «μεγάλος άνθρωπος». Η Ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα μεγάλων ανδρών. Αλλά έχει πολύ λίγους 

«ανθρώπους» να παρουσιάσει. 

I.Μ.Παναγιωτόπουλος, Ο Σύγχρονος Άνθρωπος.
Οι Εκδόσεις των φίλων, Αθήνα 1988. 18η
έκδοση (Διασκευή).


A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «Η ανθρώπινη λαιμαργία, η δίψα της ευζωίας δεν αφήνει τόπο για ευγενικά αισθήματα. Κάτι περισσότερο: τα ευγενικά αισθήματα θεωρούνται ξεπερασμένα.».
Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης στην πρώτη παράγραφο του κειμένου (Η «ανθρωπιά» … «εν πολέμω και εν ειρήνη») και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6
 β) Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις:
 έτσι (στην τέταρτη παράγραφο)
 ωστόσο (στην έκτη παράγραφο).
Μονάδες 4

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
 αναλίσκεται, οικουμενική, διαστρεβλώσεις, ολωσδιόλου, ευζωίας.
Μονάδες 5
 β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
 κοινόχρηστος, συμμετοχή, αυτοακυρώνεται, γνώση, αδιάκοπης.
Μονάδες 5

Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω
περιπτώσεις:
 «αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής» (στην πρώτη παράγραφο)
 «Ερυθρού Σταυρού» (στην πρώτη παράγραφο).
 Μονάδες 2

 β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις εκφράσεις με μεταφορική σημασία.
Μονάδες 3

Γ1. Σε άρθρο σας, που θα δημοσιευτεί σε τοπική εφημερίδα, να αναφερθείτε σε φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα ανθρωπιάς στην εποχή μας, αλλά και σε δραστηριότητες, ατομικές και συλλογικές, που αποσκοπούν στον περιορισμό αυτού του ελλείμματος (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Πηγή: http://filologoumen-nisyros.blogspot.gr/

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Το κείμενο πραγματεύεται τη διαχρονική σημασία της ανθρωπιάς. Η συχνή χρήση του παλαιότερου όρου του ανθρωπισμού προκύπτει από τη μεγάλη αξία του, αφού κάποιος συμπάσχει με όσα πλήττουν κάθε άνθρωπο αδιακρίτως και προσπαθεί να τον βοηθήσει χωρίς ωφελιμιστική διάθεση. Αυτός ο τύπος ανθρώπου αποτελεί διαχρονικό πρότυπο, αν και λίγοι μπορούσαν να ανταποκριθούν καθημερινά και έμπρακτα σε αυτό. Σήμερα το γενικό αίτημα για ανθρωπιά προκύπτει από τη συνειδητοποίηση και αναζήτηση διεξόδου

στα πανανθρώπινα προβλήματα. Ωστόσο ο όρος έχει παραποιηθεί λόγω ποικίλων επιδιώξεων και πολυχρησίας, γεγονός που ευτελίζει το υψηλό νόημα της λέξης, τον αυθορμητισμό και την απλότητά της. Έτσι, ο σύγχρονος άνθρωπος ξεχνά πως η ανθρωπιά

ισοδυναμεί με έμπρακτη εκδήλωση του ενδιαφέροντος για το συνάνθρωπο, χωρίς εγωισμό, και για αυτό είναι δύσκολος.

Β.1. Στη σύγχρονη υπερκαταναλωτική εποχή ο άνθρωπος έχει θέσει ως υψηλότερο στόχο του την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών κυρίως αποκτημάτων. Ειδικότερα, στο επίκεντρο βρίσκεται ως επί το πλείστον η κάλυψη των υλικών του αναγκών, η ανταπόκριση στα διαφημιστικά πρότυπα που καθημερινά προβάλλονται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και η καλοπέραση. Άρα, η έμφαση δίνεται στο «εγώ». Συνεχώς ο άνθρωπος παραγκωνίζει την πνευματική και ηθική του διάσταση, περιορίζει το ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο, τη συμπόνια, την παροχή βοήθειας, την ανθρωπιά. Και όχι μόνο τα παραγκωνίζει αλλά επιπλέον τα θεωρεί και ξεπερασμένα, άχρηστα, μάταια, γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί καμία άλλη διάσταση πλην της υλικής. Έτσι, χάνει τη βαθύτερη ουσία του, απανθρωποποιείται, αποκοινωνικοποιείται. Και αυτό μόνο με ευτυχία δεν μπορεί να ισοδυναμεί.

Β.2. α) Δύο τρόποι ανάπτυξης στην πρώτη παράγραφο του κειμένου είναι οι ακόλουθοι:

- Ορισμός: «και με την « ανθρωπιά» εννοούμε, φυσικά, τη συμπόνια, τη συμμετοχή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το πάθος του γείτονα. Του κάθε ανθρώπου»

- Παράδειγμα: «Ο Ντυνάν , για παράδειγμα, ο ιδρυτής του «Ερυθρού Σταυρού», υπήρξε ένα τέτοιος ανθρωπιστής» (δίνει παράδειγμα της έννοιας του ανθρωπιστή σε παλαιότερη εποχή και αυτό είναι το παράδειγμα του Ντυνάν) (Σημείωση: Στην ίδια παράγραφο μπορούν να εντοπιστούν άλλοι δύο τρόποι ανάπτυξης. Ο ένας είναι η αναλογία: «Η «ανθρωπιά» είναι … ένα νόμισμα…» και ο άλλος η αιτιολόγηση: «Η «ανθρωπιά» είναι … γιατί … μεγάλη».Όμως οι τρόποι αυτοί δεν κυριαρχούν στην παράγραφο και γι’ αυτό δεν

επιλέχθηκαν στην παραπάνω απάντηση.)

β) Η διαρθρωτική λέξη «έτσι» στην τέταρτη παράγραφο δηλώνει αποτέλεσμα, συμπέρασμα. Συγκεκριμένα συμπεραίνεται η αλλοίωση του όρου «ανθρωπιά» και οι πολλαπλές ερμηνείες του ως αποτέλεσμα των διαστρεβλώσεων που έχουν υποστεί οι όροι (λέξεις). Η διαρθρωτική λέξη «ωστόσο» στην έκτη παράγραφο δηλώνει αντίθεση. Συγκεκριμένα εκφράζεται η αντίθεση ότι από τη μία η ανθρωπιά είναι λέξη / όρος / λόγος και από την άλλη ότι η ανθρωπιά είναι βούληση και πράξη.

Β3. α) αναλίσκεται = ξοδεύεται

 οικουμενική = πανανθρώπινη

 διαστρεβλώσεις = αλλοιώσεις

 ολωσδιόλου = εντελώς

 ευζωίας = ευημερίας

 β) κοινόχρηστος ≠ προσωπικός

 συμμετοχή ≠ αποχή

 αυτοακυρώνεται ≠ αυτοεπιβεβαιώνεται

 γνώση ≠ άγνοια

 αδιάκοπης ≠ σποραδικής

Β4. α) Στην πρώτη παράγραφο με τη φράση «αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής» μεταφέρεται αυτούσια-αυτολεξεί η κοινή γνώμη της εποχής.

Με τη φράση «Ερυθρού Σταυρού» δηλώνεται το όνομα ενός συγκεκριμένου φορέα, μίας

οργάνωσης.

 β) Τρεις εκφράσεις του κειμένου με μεταφορική σημασία είναι οι ακόλουθες:

- «η ανθρώπινη λαιμαργία, η δίψα της ευζωίας δεν αφήνει τόπο για ευγενικά

αισθήματα»

- «ένας όρος, μια λέξη, μια έκφραση, που βρίσκεται ολοένα στο στόμα μας, σιγά σιγά

φτωχαίνει, αδειάζει, αποστεώνεται, αυτοακυρώνεται»

- «ο «ανθρωπιστής», ένας άνθρωπος με σπουδαίες ικανότητες, που αναλίσκεται με

ειλικρίνεια, χωρίς υστεροβουλία»

Επικοινωνιακό πλαίσιο: άρθρο 

Τίτλος: «Αναζητώντας τον άνθρωπο» 

Πρόλογος: αφόρμηση από επίκαιρο γεγονός (π.χ. αύξηση αριθμού ρακοσυλλεκτών και 

αστέγων) 

Ύφος: επίσημο, τυπικό (χρήση γ΄ προσώπου) 

Γλώσσα: αναφορική 

Α΄ ζητούμενο: Φαινόμενα έλλειψης ανθρωπιάς 

• Καθημερινές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ. αναξιοκρατία, καταπάτηση της 

ελευθερίας, της ιδιοκτησίας, της ζωής, του δικαιώματος εργασίας, αδικίες κ.λπ.). 

• Ρατσιστικές και εθνικιστικές εκδηλώσεις, μισαλλοδοξία, έλλειψη αλληλεγγύης και 

αλληλοσεβασμού. 

• Ατομικισμός, ωφελιμισμός, αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, ιδιοτελής συμπεριφορά κ.λπ. 

• Αμοραλισμός, υλικός ευδαιμονισμός, έλλειψη ιδανικών. 

• Έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας (π.χ. εγκλήματα, ληστείες, τρομοκρατία, 

βασανιστήρια, δολοφονίες, ενδοσχολική βία κ.λπ.). 

• Επισφαλής ειρήνη, συχνοί πόλεμοι, συνεχείς πολεμικοί εξοπλισμοί. 

• Εκμετάλλευση (πολιτική και οικονομική) των αδύναμων χωρών από τις ισχυρές. 

• Στυγνός ορθολογισμός, κυριαρχία του τεχνοκρατικού πνεύματος, αποπνευματοποίηση. 

• Απανθρωποποίηση της επιστήμης και της τεχνολογίας, επιστημονικά και τεχνολογικά 

επιτεύγματα καταστροφικά για τον άνθρωπο (π.χ. παραγωγή και χρήση βιολογικών και 

πυρηνικών όπλων). 

• Καταστροφή του περιβάλλοντος (π.χ. εξάντληση φυσικών πόρων, ερημοποίηση, μόλυνση 

ατμόσφαιρας-υδάτων-εδάφους, εξαφάνιση βιολογικών ειδών). 

• Συνθήκες ζωής στις μεγαλουπόλεις (π.χ. αλλοτρίωση, αποξένωση-μοναξιά, υποβάθμιση των 

διαπροσωπικών σχέσεων κ.λπ.) 

Β΄ ζητούμενο: Δραστηριότητες 

Ατομικές 

• Ευσυνειδησία, ανάπτυξη ηθικής συνείδησης και αισθήματος ομαδικότητας. 

• Ευαισθητοποίηση για τα κοινωνικά προβλήματα. 

• Ατομική πρωτοβουλία, ανάληψη ευθυνών και εκπλήρωση καθηκόντων. 

• Ενδιαφέρον και ενημέρωση για τα πολιτικά και τα κοινωνικά ζητήματα, και κριτική 

αντιμετώπισή τους. 

• Ανάληψη κοινωνικής δράσης, εθελοντική συμμετοχή σε οργανώσεις και κοινωνικά δρώμενα 

Συλλογικές 

• Έμφαση από τους φορείς αγωγής και κυρίως το σχολείο στη σημασία του ανθρωπισμού και 

στην ανάπτυξη συλλογικότητας. Ισχυροποίηση των θεσμών των μαθητικών κοινοτήτων και 

δραστηριοποίησή τους για ανιδιοτελή προσφορά στο κοινωνικό σύνολο (εθελοντικές 

δράσεις). 

• Προβολή ανθρωπιστικών προτύπων από τα Μ.Μ.Ε. και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα 

κοινωνικά προβλήματα. 

• Ενίσχυση και δραστηριοποίηση συλλογικών φορέων (π.χ. πολιτιστικοί σύλλογοι) και μη 

κερδοσκοπικών οργανισμών (π.χ. φιλανθρωπικά ιδρύματα) για την προσφορά στον 

συνάνθρωπο. 

• Καλλιέργεια ενός ανθρωπιστικού και συλλογικού κλίματος από τον καλλιτεχνικό και 

πνευματικό κόσμο για την ευαισθητοποίηση των πολιτών. 

• Αναθεώρηση της νομοθεσίας και ενδυνάμωση του κράτους πρόνοιας, αμερόληπτη απονομή 

δικαιοσύνης για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων. 

• Διαφύλαξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω διεθνών οργανισμών, π.χ. Ο.Η.Ε., Διεθνής 

Αμνηστία. 

Επίλογος: ανακεφαλαίωση και έμφαση στην αναγκαιότητα άμεσης εξάπλωσης και 

επικράτησης του ανθρωπιστικού ιδεώδους. 

Σημείωση: η παραπάνω ανάπτυξη των ζητουμένων θεωρείται ενδεικτική.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2014

Αύριο Τετάρτη 28 Μαΐου και την Πέμπτη 29 Μαΐου  ξεκινούν οι πανελλήνιες εξετάσεις του Γενικού και του Επαγγελματικού Λυκείου με το μάθημα της Έκθεσης! Εύχομαι σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες καλή επιτυχία και ιδιαιτέρως στα δικά μου παιδιά, Άννα, Βασίλης, Γιάννης, Σοφία, Δήμητρα, Μαριτίνα, Αγγελική, Παναγιώτης, Φωτεινή, Θωμαής.

Ελλάδα: Το "Μεξικό" της Ε.Ε.;

του Γιώργου Ρακκά, Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών
Δημοσίευση: 20 Μαίου 2014, Περιοδικό Άρδην

Η πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται μετά τον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών θυμίζει… Μεξικό. Αποτελεί δε ένα ακόμα σημάδι ότι βαίνουμε για τα καλά στον μετασχηματισμό μας σε «αποικία χρέους», χώρα περιορισμένης ευθύνης – και όποιος πανηγυρίζει δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει. Αλλά γιατί «Μεξικό»;

Α) Όπως και εκεί, έτσι και εδώ οι πολιτικές ελίτ της χώρας ασκούν μιας μορφής «συγκυβέρνηση» με ξένα συμφέροντα. ΗΠΑ και πολυεθνικές εκεί, εδώ γερμανο-τουρκικός άξονας και οι πανταχού παρούσες πολυεθνικές, υπό τις ευλογίες του Ομπάμα. Όλη η ουσία της πολιτείας των ελληνικών αρχουσών τάξεων ανακεφαλαιώνεται σε μια περίφημη δήλωση που είχε απευθύνει ο Ερντογάν προς τις χώρες της Βαλκανικής: «Συμπατριωτισμός» – δηλαδή μια έκκληση προς τις ελίτ των χωρών της περιοχής μας να μεταβληθούν σε ντήλερ των νεο-οθωμανικών συμφερόντων. Τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα: Αυτή τη στιγμή στα Βαλκάνια κυριαρχεί μια ανανεωμένη εκδοχή της γερμανο-τουρκικής συμμαχίας που καθόρισε τις εξελίξεις κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα: Ημισέληνος και Ντόιτσε Μπανκ. Ο δε Ομπάμα, πλειοδοτεί προς αυτήν την κατεύθυνση, γιατί με αυτόν τον τρόπο δίνεται ώθηση στο δικό του ευρω-ατλαντικό όραμα. Η δε συμμαχία της Γερμανίας και της Τουρκίας τον εξυπηρετεί καθώς έτσι απομακρύνεται η Γερμανία από την Ρωσία, ενώ διαμορφώνονται και οι συνθήκες για άρση του τουρκο-ισραηλινού «διαζυγίου».

Β) Στο εσωτερικό των αρχουσών τάξεων αναδεικνύονται τάσεις «λατινοαμερικανοποίησης»: Οι κομματικοί μηχανισμοί της μεταπολίτευσης πνέουν τα λοίσθια, γι’ αυτό το Σύστημα περνάει σ’ ένα «σχέδιο Β». Προχωράει στην κατασκευή πολιτικών προσωπικοτήτων «αλά Μπερλουσκόνι», τέκνων της μηντιοκρατίας, εκφραστές ή ακόμα και φορείς μεγάλων συμφερόντων, που προέρχονται από διάφορες εκδοχές της λούμπεν μεγαλοαστικής τάξης: Από τις πιο εκλεπτυσμένες-κοσμοπολίτικες (Γ. Μπουτάρης), τηλε-σταρ (Ψινάκης) έως τους «αποδυτηριάκηδες», τα τέκνα της ποδοσφαιρικής μαφίας (Μπέος-Μόραλης, για να θυμηθούμε και το εύστοχο σύνθημα, «τόση μπάλα και τόση αστυνομία έχουμε να δούμε από την χούντα»). Οι χρεοκοπημένοι ταγοί της παλαιάς (κύρια, πασοκικής) κομματοκρατίας, με προεξάρχοντα τον Ε. Βενιζέλο, κρύβονται από πίσω τους.

Γ) Κι εδώ, όπως στα γκέτο μιας τυπικής λατινοαμερικάνικης χώρας, η λαϊκή οργή λεηλατείται από την «πολιτική μαφία» της γειτονιάς. Δηλαδή την Χρυσή Αυγή. Ένα μείγμα παρακράτους και υποκόσμου, που έχει μεταβάλει σε σημαία του την «εκδίκηση», υποσχόμενο έναν «τελικό γύρο» εμφυλίου. Το αίτημά τους προσελκύει δύο κυρίως κατηγορίες πολιτών: Αφ ενός ένα μεγάλο κομμάτι της παραδοσιακής δεξιάς που εκτέθηκε από την κρίση, δίχως πλέον να το προστατεύουν τα παλαιά πελατειακά δίκτυα. Αφ ετέρου, μικρότερες γενιές, αποκτηνωμένες πολιτικά, ηθικά και αξιακά από την εκρηκτική εξίσωση του σημιτικού εκσυγχρονισμού: Ρεπούση + Τηλεόραση + Υπερκατανάλωση. Αυτές οι δύο κατηγορίες φαντασιώνονται στην πολιτική μαφία της Χ.Α. τον «τερμινέιτορ» που θα δώσει ένα καλό μάθημα σε κάθε λογής «λαμόγιο» και προδότη. Στην ουσία, οι αποκαλύψεις της προηγούμενης περιόδου απέδειξαν πως η Χρυσή Αυγή είναι εικόνα και ομοίωση αυτού που καταγγέλλουν, ενώ αν έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν κάτι, αυτό θα είναι η ίδια η πατρίδα μας, μέσα σ’ έναν τρομακτικό εμφύλιο (όπως εξάλλου το έκαναν στην Κύπρο το 1974).

Γιατί όμως η μπογιά τους περνάει ακόμα; Διότι αφ’ ενός η κυβέρνηση απέτυχε να τους αντιμετωπίσει (λόγω Μπαλτάκου και λόγω της εγγενούς αδυναμίας της να ορίσει τι συνιστά «πολιτικό έγκλημα» σε αυτήν την χώρα – γιατί στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάμε για σχοινί). Και αφετέρου, διότι η Αριστερά αρνείται την μόνη ζώσα υπαρκτή, πλειοψηφική αντιφασιστική παράδοση που διαθέτει αυτός ο τόπος: Αυτήν του λαϊκού, πατριωτικού-δημοκρατικού αντιφασισμού. Το αποτέλεσμα αυτών των αδυναμιών, φαίνεται στα μεγάλα ποσοστά που κατέγραψαν ο Κασιδιάρης και ο Ματθαιόπουλος στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Όσο για τον Πειραιά, εκεί επέλεξαν να ακολουθήσουν τον ρόλο που είναι προορισμένοι και που τους συντήρησε τόσα χρόνια, ως μπράβοι των τοπικών βαρόνων.

Δ) Και εδώ, όπως και στο Μεξικό, έχουμε μια κεντροαριστερά ισχνή, δυτικοκεντρική, ανίκανη τόσο να συγκινήσει τα λαϊκά στρώματα, όσο και να καταρτίσει μια ρεαλιστική εθνική στρατηγική για την έξοδο από τις συνθήκες «αποικίας χρέους». Τον τελευταίο καιρό, ο ΣΥΡΙΖΑ φλερτάρει αδιακρίτως με τις ιδέες και τις λογικές του Γεώργιου Ανδρέα Παπανδρέου. Στην Κουμουνδούρου φυσάει «αέρας 2009»: Ένα μείγμα εθνομηδενισμού, ευρωκεντρισμού και  σοσιαλδημοκρατίας, προς το ριζοσπαστικότερο είναι η αλήθεια. Ωστόσο αυτό μπορεί να συγκινήσει μόνο ένα τμήμα των μεσοστρωμάτων, ενώ είναι εντελώς ανεδαφικό ως προς την πραγματικότητα της «αποικίας χρέους». Εξ άλλου, ό,τι και να λένε οι Σταθάκης και Βαρουφάκης, το μνημόνιο δεν σημαίνει «αιώνια κρίση», αλλά γεννάει ένα νέο «μοντέλο ανάπτυξης», κοινωνικά και εθνικά αυτοκτονικό. Για να προκαλέσει κανείς την κυριαρχία του μνημονίου στον τόπο μας δεν αρκεί η καταγγελία των μέτρων λιτότητας και μόνο, αλλά να προκαλέσεις τον αντίπαλο στο πεδίο της εθνικής στρατηγικής. Και για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται να έχεις συγκεκριμένη άποψη για τα Εθνικά Θέματα, για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση, για την Πολιτιστική Αναγέννηση – μιαν άλλην αντίληψη για την δημοκρατία. Με Σταθάκη, Χριστόπουλο και Σία Αναγνωστοπούλου, με… Κραουνάκη και την προσπάθεια ανασύστασης ενός παπανδρεϊκού κακέκτυπου δεν είναι δυνατόν να καταφέρεις και πολλά.

Τι σημαίνει όμως σήμερα να καταφέρει κανείς πολλά; Σημαίνει κυρίως να εκφράσει μια συντριπτική αντίθεση (της τάξης του 65%-70%) στην πολιτική που επιβάλει η Γερμανική Ευρώπη και η Τρόικα στον τόπο. Η οποία σήμερα υπάρχει, αλλά «σαλαμοποιείται» και γίνεται αντικείμενο υφαρπαγής ακόμα και από τον ίδιο τον Σαμαρά. Γιατί πολύ απλά, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πείθει… Αυτό, βέβαια, που ισχυριζόμαστε δεν έχει σχέση με το εάν θα μπορέσει εν τέλει να γκρεμίσει την συγκυβέρνηση των Βενιζέλου-Σαμαρά, πράγμα που μπορεί και να συμβεί, καθώς η κοινωνία έχει γονατίσει από την κυβερνητική πολιτική. Όμως, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το τι μπορεί να κάνει στο πεδίο της διακυβέρνησης από εκεί και πέρα – στις δοσμένες συνθήκες που ζούμε.

Δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, στη Θεσσαλονίκη να έχουμε μια τόσο συντριπτική καταγγελία της κυβερνητικής πολιτικής στο δημοψήφισμα για το Νερό (218.000 συμμετοχές, 98% εναντίον της πώλησης της ΕΥΑΘ – στο οποίο, προφανώς, ψήφισαν και αρκετοί ψηφοφόροι του Νεοδημοκράτη Καλαφάτη) και το κόμμα που υποτίθεται ότι ενσαρκώνει την «αντιμνημονιακή ελπίδα» να χτυπάει τα ιλιγγιώδη ποσοστά του 10%-15%. Αν αυτό δεν συνιστά έμπρακτη απόδειξη της αποτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ τότε τι άλλο θα μπορούσε να το κάνει;

Στιγμές όπως αυτή του δημοψηφίσματος εκφράζουν ακριβώς αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας από το 2009 κι έπειτα, και που δεν μπορεί να βρει δημιουργική έκφραση στο πεδίο της πολιτικής. Η κοινωνία θα ήθελε να αντισταθεί, ωστόσο το πολιτικό σύστημα είναι εκφυλισμένο ή αδιέξοδο και αδυνατεί να οργανώσει την διάχυτη καταγγελία σε πολιτικό ρεύμα ανατροπής. Άρα, θα πρέπει να υπερβούμε το παρόν πολιτικό σύστημα και τους παρόντες μηχανισμούς. Αλλά στη θέση τους τι θα βάλουμε; Εκείνο που απέδειξαν αυτές οι εκλογές, έστω και στο «μικροσκόπιο» με διάφορες αδέσμευτες και αντιστασιακές κινήσεις πολιτών σε όλη την Ελλάδα (όπως π.χ. ο Σπάρτακος στην Κομοτηνή, το Κοινοτικόν στην Πάτρα, το Μένουμε Θεσσαλονίκη) είναι ότι υπάρχει χώρος και προοπτική ώστε οι πολίτες να αυτό-οργανωθούν σε νέες, πραγματικά δημοκρατικές κινήσεις. Οι οποίες δεν θα είναι «αφηρημένα» αντιμνημονιακές, όπως ήταν κατά την πρώτη φάση της επέλασης του μνημονίου στη χώρα μας, αλλά θα έχουν σαφέστατη πολιτική αντίληψη και ιδεολογική συγκρότηση ώστε να προκαλέσουν την «αποικία χρέους» σε κάθε τμήμα του ίδιου του γηπέδου της. Κοντολογίς, Κινήσεις Πολιτών που να ανανεώνουν την μόνη υπαρκτή, και δυνάμει πλειοψηφική, επαναστατική παράδοση που έχει αναπτυχθεί στην κοινωνία μας, και που μπορεί σήμερα να ανατρέψει τα δεδομένα: Εκείνην του Μακρυγιάννη και του ΕΑΜ. Δηλαδή τους δικούς μας «Ζαπατίστας», για να ξαναγυρίσουμε και στην αρχική σύγκριση…

Σε αυτό που διακρίνεται, εντούτοις, η Ελλάδα από το Μεξικό είναι δύο πράγματα. Αφενός η τρομακτική δημογραφική κρίση που βιώνει η χώρα μας –και που μελλοντικά θα την απειλήσει με «βελούδινη γενοκτονία». Αφετέρου, και σε στενή συνάρτηση με το πρώτο, το διφυές των δυνάμεων που αξιώνουν εθνική υποδούλωση (από Δύση και Ανατολή) και η προοπτική των ερχόμενων δεκαετιών να απορροφηθούμε ολοκληρωτικά από μια νέα αυτοκρατορική δομή του 21^ου αιώνα.

Τούτα τα δύο, συνιστούν μια πολύ σημαντική διαφοροποίηση. Αν οι ιθαγενείς του Μεξικού εξεγείρονται για την αξιοπρέπειά τους, εμείς θα πρέπει να επαναστατήσουμε για την επιβίωσή μας. Για να υπάρχουμε στα τέλη του 21^ουαιώνα και να  μην λέμε τότε «ήτανε κάποτε ένας λαός…».

Και αυτό πρέπει να γίνει στη χώρα μας σύντομα, ας πούμε το 2021, με τον τρόπο του 1821 και του 1941-1944. Δηλαδή μια τρίτη μεγάλη εθνική επανάσταση για την ελευθερία, την δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτή, αν σε κάτι θα διακρίνεται από τις δύο προηγούμενες θα είναι στο κοινωνικό της κομμάτι: Γιατί σήμερα, δυστυχώς, οι άρχουσες τάξεις της χώρας έχουν τον ρόλο που είχαν τότε οι Πασάδες ή ο… Νόιμπαχερ, ο ύπατος αρμοστής των ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Ο Δον Κιχώτης στο Άργος

Τέχνη Και Φιλοσοφία

Φαίνεται αρκετά περίπλοκο να προσδιορίσει κανείς με ακρίβεια το σημείο από το οποίο ο άνθρωπος, όντας ένα ον κοινωνικό με ό, τι αυτό συνεπάγεται, τοποθετείται συνειδητά πάνω στη σχέση της αισθητικής με τη φιλοσοφία. Ωστόσο όπως φανερώνεται μέσα από τα χωρία του Πλάτωνα, στην αρχαία Ελλάδα μεταξύ των διανοουμένων της εποχής, θίγεται πολλές φορές το ζήτημα της αισθητικής. Γεγονός το οποίο αποδεικνύει τα διαφωτιστικά φιλοσοφικά «ερωτοαπαντήματα» που ανέπτυξαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι αναφορικά με τις τέχνες.
Από την αρχαιότητα, και κατά την μετέπειτα εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, η αισθητική της τέχνης αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης και ανάλυσης για πολλούς, διαφορετικούς πολιτισμούς. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο το γεγονός, ότι σε κάθε χρονική περίοδο, από την Αρχαιότητα, τον Μεσαίωνα, την Αναγέννηση, τον Γαλλικό Διαφωτισμό μέχρι και τον πιο πρόσφατο 20ο αιώνα, παράλληλα με την ανάπτυξη των εκάστοτε καλλιτεχνικών κινημάτων, δημιουργείται παράλληλα και ένα κύμα έντονης φιλοσοφικής αναζήτησης που αφορά στην αισθητική και ασκεί έντονη επιρροή στην παγίωση και τη προώθηση της καλλιτεχνικής πρακτικής.

Προκειμένου να αποσαφηνίσουμε κάποια γεγονότα, καλό θα ήταν να αναφέρουμε ότι οι αισθητικές θεωρίες που αναπτύχθηκαν μέσα στον 18ο αιώνα και στις αρχές του 19ου, οι οποίες έφεραν ριζοσπαστικές αλλαγές στις αισθητικές αντιλήψεις που είχαν προηγηθεί, μαγνήτιζαν το ενδιαφέρον των ατόμων που ανήκαν κυρίως στους ακαδημαϊκούς κύκλους της εποχής.
Το ενδιαφέρον κομμάτι όμως σε αυτού του είδους την ανάπτυξη και την εξέλιξη των αισθητικών ιδεών, ιδιαίτερα εκείνων του 19ου αιώνα, είναι ότι οι κυριότεροι και πιο σημαντικοί στοχασμοί, που φαίνεται να έχουν διάρκεια έως σήμερα, προέρχονται από δύο φιλοσόφους οι οποίοι δεν ανήκαν στην ακαδημαϊκή παράδοση: τον Arthur Schopenhauer και τον Friedrich Wilhelm Nietzsche.

Στην εποχή λοιπόν του βραχύβιου Γερμανικού Ρομαντισμού, ενδιαφέρον θα είχε να προσέξουμε ιδιαίτερα την τοποθέτηση των δύο αυτών στοχαστών σχετικά με την αισθητική της τέχνης. Όχι τόσο γιατί πλησιάζουν περισσότερο από άλλους στοχαστές στο να δώσουν απαντήσεις στα πολυάριθμα φιλοσοφικά ερωτήματα που αφορούν στην αισθητική, αλλά κυρίως επειδή επικεντρώνονται στην ανθρώπινη θέληση για ζωή και την αντιμετώπιση της οδύνης της ύπαρξης μέσα από την τέχνη.

  Στη βάση της κλασικής απαισιοδοξίας του Schopenhauer βρίσκουμε την τοποθέτησή του αναφορικά με τον «εξαντικειμενισμό» της πρωταρχικής θέλησης.Πιο αναλυτικά, ο Γερμανός φιλόσοφος αντιλαμβάνεται την απόκτηση των υλικών αντικειμένων, ως την ίδια την ανθρώπινη θέληση για ζωή. Σε αυτό ακριβώς το σκεπτικό, βασίζεται και η φιλοσοφία του για την τέχνη. Για τον Schopenhauer η τέχνη είναι ένας τρόπος διαφυγής από τα δεσμά και τους περιορισμούς που μας θέτει η θέλησή μας για ζωή και ένα σημείο αποφυγής της οδύνης της ανθρώπινης ύπαρξης.

Στην ηθική φιλοσοφία του, ο Schopenhauer προτείνει ότι, ο μόνος τρόπος για να αντέξει κανείς την «οδύνη της ανθρώπινης ύπαρξης» είναι να απαρνηθεί τις επιθυμίες του, κάτι που συναντάμε κυρίως στον βουδισμό, και ότι σε τέτοιες καταστάσεις ανθρώπινης οδύνης μόνο η τέχνη μπορεί να κάνει τη ζωή ελαφρώς πιο υποφερτή, αλλά ακόμη και αυτό συμβαίνει στιγμιαία και παροδικά.

Ο Nietzsche από την άλλη, σχεδόν σαν απάντηση στις φιλοσοφικές αναζητήσεις του Schopenhauer, διαχωρίζει την τέχνη στο Απολλώνιο και το Διονυσιακό πνεύμα. Το σοβαρό και κυριευμένο από τυπικά αισθητικά κριτήρια Απολλώνιο και το άναρχο, συγκινησιακό σαν σε κατάσταση μέθης Διονυσιακό πνεύμα κυριαρχούν ξεκάθαρα στις φιλοσοφικές αναζητήσεις του στοχαστή που φαίνεται να αιωρείται και ο ίδιος ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα.

Χαρακτηριστικά, ο Γερμανός φιλόσοφος υποστηρίζει ότι, η ουσιαστική, υψηλή και υγιής τέχνη δεν συνάδει τόσο με την «άρνηση για την ζωή» όπως ισχυρίζεται η απαισιόδοξη οπτική τουSchopenhauer. Αντίθετα, θεωρεί πως μέσα της ανακλά όλα αυτά τα καθημερινά, δυσάρεστα συμβάντα που κρύβει η ζωή, τα ανάγει σε υψηλής μορφής αισθητική αποτύπωση, και μέσα από την κατασκευή των έργων τέχνης, ο άνθρωπος βρίσκει παρηγοριά για να συνεχίσει να ζει.

Επισήμως η αισθητική της τέχνης στον Ευρωπαϊκό χώρο γεννιέται την στιγμή που γεννιέται και η κριτική της τέχνης. Ουσιαστικά η αισθητική, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φιλοσοφικής αναζήτησης. Για τον Schopenhauer και τον Nietzsche, οι φιλοσοφικές ιδέες που σχετίζονται με τις τέχνες, είτε έχουν πεσιμιστική είτε αισιόδοξη χροιά, ασκούν ιδιαίτερη επίδρασή πάνω στην ανθρώπινη ζωή.

Όσο συνεχίζει η αέναη «θέληση για ζωή», η ίδια η «ανθρώπινη ύπαρξη» και η «οδύνη» της, όσο συνεχίζει να υπάρχει ητέχνη, να εξελίσσεται, να μεταβάλλεται και να δέχεται κριτική, τότε σίγουρα θα συνεχίσει να υπάρχει και η αισθητική της τέχνης άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φιλοσοφία. Καλώς ή κακώς, κάθε είδους φιλοσοφική προσέγγιση αναφορικά με τηντέχνη συνεισφέρει στην εξέλιξή της, βοηθάει στον προσδιορισμό της ταυτότητας του καλλιτέχνη και χαρίζει απλόχερα «παρηγοριά» στους θεατές. 

Αναστασία Βουτσά

(εικαστικός- μουσειολόγος)